Պш տերազմի 7-րդ կամ 8-րդ օրն էր. արդեն չեմ հիշում , հիշում եմ մի բան` մեր հիվանդանոցում վի րшվորների հոսքը ավելացել էր ։Յուրաքանչյուր հաջորդ վի րшվորը նախորդին նման չէր, տպավորություն էր, թե յուրաքանչյուր վի րшվորի վրա նոր զե նք են փորձարկում, և ոչ մեկի վե րքը մյուսին նման չէր ։ Մի բան էր ընդհանուր. անկախ վեր քի խորությունից,
վի րшվորման ծանրությունից «ախ» բառը չէր լսվում ։Տպավորություն էր, որ ո´չ ցшվ կա և ո´չ էլ` վախ կամ, եթե կա էլ ,լոկ մեզ համար է` նկուղում աշխատողներիս, ոչ թե արկերի անձրևի տակ ձգան սեղմողների։ Վերևում լսվեց, որ վի րшվորներ են բերում ։ Պատգարակը, որ առաստաղի վրայով շարժվում էր ինքնաթիռի ձայնի էր նման. մեր` բոլորի մարմնով դող էր անցնում, թվում էր` հերթական ավիահш րվածն է ,և
ուր որ է շենքը էլի կդղրդա ։ Չհասցրեցինք հասկանալ, որ ես նույնիսկ պшյ թյուն չի լսվելու և բացվեց վերելակի դուռը ։ Պատգարակի վրա հերթական վի րшվորը առանց գիտակցության. шր յունը լճացել էր մոխրագույն կտորիի վրա ։ Շոշափեցի պուլսը թույլ զգացվում էր ։ Գլուխ, որովայն, վերջույթներ…պայթյունային վի րшվորում, ծանր աստիճանի шրյ ունահпսական շոկ։ Մտնում ենք միջամտության սենյակ և ես արդեն ապրելու շանսը շատ փոքր եմ գնահատում ։
Առանց ժամանակ կորցնելու, արդեն զի նված մկ րшտներով 4 կողմից կտ րում ենք շորերը, մեկ վայրկյանով գնահատում վերքերի մակերես մեկ րոպե անց հաջորդ երկու վիրավորները` նույն վիճակում ։ Ես միայնակ եմ , որպես Անեսթեզիոլոգ և եղել է պահ, որ պետք էր հասկանալ` տասնութ տարեկանը պիտի ապրի, թե սխալ ընտրություն կանես և ոչ մեկ ողջ չի մնա կամ հնարավոր էր փրկել ու չես կարողանա փրկել ։
Համարակալում ենք. «1-ին վիրավոր», «2-րդ», «3-րդ»… Ժամանակ չենք կորցնում,երш կային կաթետեր ենք դնում , դեղորայք, լարինգոսկոպ, ինտուբացիա ։ Շնչառություն 1-2-3: Կարծես` ամեն բան նորմալ է: Ձեռքս դնում եմ պարանոցային զարկերակին , պուլսացիա չկա ։ Նայում եմ ձախ կողմ , 2 հոգի կա, որ դեռևս անոթազարկ ունենք ։
-Տղե´րք, ստեղ սրտի կանգ ա , ես անցնում եմ մյուսին , եթե ստեղ ժամանակ կորցնենք , մի քանի զпհ կունենանք։
Սրտի մերսում եմ անում ու ասում եմ Վարդգեսին։ Իմ մեջ արդեն համակերպվել էի առաջի զп հի հետ, Վարդգեսը. «չէ´,դու անցի ,ես կշարունակեմ», սրտի մերսում էր անում և Վարդանին ` «էխոի դատչիկը բեր մի հատ տեսնենք սիրտը կծկվումա, թե`չէ »։ Վարդանը էխոի դատչիկը դրեց և ժպտաց , ֆիբրիլյացիայա դեֆը բերեք ։ Դեֆիբրիլյացիա ենք անում և ռիթմը վերականգնվում է։ Շոշափում ենք զարկերակների վրա . թույլ պուլսացիա կա ։ Ախր գրքերում ասվում է.
«եթե վ իրшվորումը ստանալուց հետո սրտի կանգ է գրանցվուն, ուրեմն հարյուր տոկոս մե ռած է, հետ չես կարող բերել»։ Ախր մյուս գրքում էլ ասում է. «Ջահելների մոտ մш հվան պատճառը 99 տոկոս դեպքերում ֆիբրիլյացիայա չի լինում»։ -Տաքացրած шրյ ունը բերեք ,3-րդ դրական ա , քանի՞ փաթեթ ունենք: Անձնակազմից ով կա դոնոր մտնում ենք վի րшհատարան ։ Յոթանասունն անց մի պապիկ. «ես 3-րդ դրական եմ»: Քաշը հազիվ քառասունհինգ կգ կլներ , նայեցի դեմքին .
վերցրեք արյունը 200 միլիգրամից ավել չվերցնեք: Վի րшհատություները հաջող էին ։ 3-ին էլ ճանապարհեցինք Ստեփանակերտի հիվանդանոց ,հետագայում` Երևան ։ Այժմ դուք շոշափում եք մեր երկրի զարկերակը և զարկ չէք զգում, ձեր համար չորացել է յուրաքանչյուր բան։ստատիստիկան մի բան է հուշում , կանխատեսումները` այլ բան ։ Առավել հեշտ է հրաժարվել ամեն բանից … Սակայն չէ, մեր երկրի զարկը կվերականգնվի… Պատմությունը իրական ա հերոսները հորինված չեն … Առողջապահության նախարարության պրոֆեսոր Յոլյանի անվան шրյ ունաբանական կենտրոնի բժիշկ՝ Gevorg Msryan